ارزیابی و مقایسه کتابخانه های دیجیتالی اسلامی ایران بر اساس الگوهای فدراسیون کتابخانه های دیجیتالی

در این پژوهش کتابخانه های دیجیتالی اسلامی ایران بر اساس الگوهای ارائه شده از کتابخانه های دیجیتالی، توسط فدراسیون بین المللی کتابخانه های دیجیتالی مورد بررسی قرار گرفته است. وضعیت کتابخانه های دیجیتالی از لحاظ داشتن کارکنان متخصص، امکان دسترسی و قابلیت جستجو در منابع کتابخانه، انواع منابع چاپی و الکترونیکی، انواع قالب های مختلف محتوی، تمهیدات اتخاذ شده برای سازماندهی و حفاظت منابع مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل کتابخانه دیجیتالی آستان قدس رضوی،کتابخانه دیجیتالی اهل البیت(ع)، کتابخانه دیجیتالی رسان، کتابخانه دیجیتالی تبیان، کتابخانه دیجیتالی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی ایران، کتابخانه دیجیتالی نور، پایگاه مجلات علوم انسانی و اسلامی نور، پایگاه پایان نامه های علوم اسلامی نور می باشند. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه صورت گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که 21/55 کارکنان کتابخانه های دیجیتالی اسلامی ایران دارای مدرک کارشناسی در رشته هایی غیر از رشته کامپیوتر و علوم کتابداری و اطلاع رسانی می باشند. همچنین هیچ یک از کتابخانه های دیجیتالی از تمام قابلیت ها و امکانات مختلف جستجو مورد بررسی در این پژوهش استفاده نکرده اند. هیچ یک از این کتابخانه های دیجیتالی از تمام انواع منابع دیجیتالی به منظور غنای بیشتر مجموعه خود بهره نگرفته اند. بخش دیگری از یافته های پژوهش بیانگر آن است که 5/62 کتابخانه های دیجیتالی اسلامی ایران از فرمت jpeg برای ذخیره و نمایش فایل های تصویری، از فرمت mp3 برای ذخیره و پخش فایل های صوتی از فرمت pdf برای ذخیره و نمایش فایل های متنی استفاده می نمایند. همچنین 50 درصد از این کتابخانه های دیجیتالی از xml به منظور کنترل نحوه نمایش اسناد، 5/87 درصد از یونی کد به منظور رمزگذاری فایل های متنی استفاده می نمایند. نیز یافته های پژوهش نشان می دهد که هیچ یک از این کتابخانه های دیجیتالی از قواعد rda به منظور سازماندهی و دسترس پذیرنمودن منابع استفاده نمی کنند. بخش دیگری از یافته های پژوهش حاکی از آن است که اکثر کتابخانه های دیجیتالی اسلامی ایران دسترسی کاربران به اطلاعات کتابشناختی و تمام متن را فراهم می آورند. تنها کتابخانه دیجیتالی اهل البیت(ع) از منابع خود به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه فایل پشتیبان تهیه می نماید. اکثر کتابخانه های دیجیتالی از هارد(هارد دیسک و تکنولوژی رید) برای ذخیره فایل های پشتیبان استفاده می نمایند. در پایان پیشنهاداتی به منظور بهبود وضعیت کتابخانه های دیجیتالی در کشور و پژوهش های آتی ارائه شده است.